'Onzekerheid legt agrarische sector stil'

In de agrarische sector is het onzekerheid troef, ziet Johan Zandbergen, agrarisch makelaar in Dronten. ‘Financiering voor boeren die grond bij willen kopen, is bijvoorbeeld heel lastig geworden. Banken zijn erg voorzichtig. Ze zien een mestoverschot aankomen, nu Nederlandse boeren niet langer een gedeeltelijke vrijstelling hebben – de zogeheten derogatie – van de Europese mestnorm’, zegt hij.

‘Tegelijk zie je dat de grondprijs stijgend is bij relatief weinig aanbod. We zien vrij veel boeren die een deel van hun grond verkopen en op kleinere schaal rustig doorgaan. Zo blijven ze ondernemer én kunnen ze aflossen. Zolang de melkprijs hoog is, vindt iedereen boeren leuk. En de prijzen in de akkerbouw zijn ook prima.’

Woest aantrekkelijk

‘De stikstofproblematiek vergroot de onzekerheid. De minister heeft boeren een ‘woest aantrekkelijk aanbod’ toegezegd. Daar wacht iedereen op. Daardoor is de handel deels stil komen te liggen; er komt minder grond te koop. Als de opkoopprijs bekend wordt, komt er waarschijnlijk veel grond vrij. De vraag is of de markt dat allemaal kan opnemen.’

Beroepsverbod

‘De opkoopregeling voor boeren met vleeskalveren heeft overigens bijzonder weinig opgeleverd. Eerst leek het erop dat 135 boeren er gebruik van wilden maken. Er bleven uiteindelijk maar vier over. De voorwaarden zijn ingewikkeld. De overheid wil het eerste recht van koop en dan krijg je ook nog een beroepsverbod: je mag na uitkoop niet ergens anders gaan boeren. De bemoeizucht van de overheid gaat ver – al die vlaggen hangen niet voor niets op de kop.’

Stikstofregels

‘De prijzen zijn weliswaar goed, maar er is weinig bedrijfsontwikkeling in de agrarische sector. In Denemarken is de gemiddelde bedrijfsgrootte van melkveehouders doorgegroeid naar 250. Hier zijn we blijven hangen rond de 100, omdat we de hele dag bezig zijn met stikstofregels. Dat remt de ontwikkeling enorm.’

Harder werken

‘De huizen in het landelijk gebied raken we wel kwijt. Huizen met een slecht energielabel gaan moeilijker, net als in de hele woningmarkt. Je moet als makelaar veel meer doen dan een paar jaar geleden. Je netwerk goed op orde hebben bijvoorbeeld.
Ik vind dat trouwens een prettige ontwikkeling. De afgelopen jaren was er weinig aan om te makelen. Je stelt een biedingsformulier op en klaar. Nu ga je weer veel meer in gesprek: ‘Wat zoekt u dan wél?’

‘We moeten weer harder werken om een goede match te maken. Mooie foto’s maken, ook hoogtefoto’s, extra mailings de deur uit doen, social media beter gebruiken. Kortom: alle registers open.’

Uitdaging

‘Ik ben optimistisch over de toekomst. Mooie boerderijen blijven schaars. De prijzen daarvoor blijven de komende jaren prima, verwacht ik. En verder is voor iedere boer die stopt een andere oplossing: verkopen voor natuur, deels overstappen naar recreatie, je laten uitkopen.

Iedere keuze heeft grote fiscale consequenties. Dat vraagt van een makelaar dat je daar heel goed van op de hoogte bent. Per gemeente kunnen de regels ook verschillen. Als je simpel werk wilt doen, moet je geen agrarisch makelaar worden. Maar ik hou wel van een uitdaging.’